Metaverse’de Yapay Zeka (AI)
Metaverse üzerine etkinliklerde, makalelerde ya da içeriklerde çokca buluşuyoruz. Bu konuda içerik üretme konusunda çok tutkulu olduğumu biliyorsunuz. Sıradaki yazıma tek başıma karar vermek istemedim ve sosyal medyamda birkaç anket yayınladım . Yeni yazımın ne olması gerektiğini sorduğum anketin sonucunda Metaverse’de Yapay Zeka konusuna karar kıldınız ve ben de o yazıyla huzurlarınızdayım :)
Metaverse Detaylı Analizini ve Metaversede Etik konularını konuşmuştuk. ( Etik konusundaki devam yazısı çok yakında sizlerle olacak!)
Her şeyden önce kısa bir özetle;
- Metaverse Nedir?
İnsanların sosyalleşebileceği, çalışabileceği, işlem yapabileceği, oynayabileceği ve içerik oluşturabileceği birbirine bağlı sanal dünyalardan oluşan, devasa ölçekte, kalıcı, etkileşimli ve birlikte çalışabilir gerçek zamanlı bir platform .
Metaverse’yi dünyanın dijital ikizi olarak düşünebilirsiniz.🌌
2. Yapay Zeka Nedir?
Yapay zekâ, bir bilgisayarın veya bilgisayar kontrollü robotun, genellikle akıllı varlıklarla ilişkili görevleri yerine getirme yeteneğidir.
Bu yazının 3 soru için özet niteliği taşımasını istiyorum;
Hangi alanlarda yapay zeka kullanarak katkı sağlanabilir?
Hangi yapay zeka modeller kullanılabilir?
Metaverse de yapay zeka kullanımı güvenli mi? :)
Yapay zekanın Metaverse de kullanım alanlarını anlayabilmemiz için Metaverse’ün katmanlarını anlıyor olmamız mühim; Metaverse Teknolojisi için bilmeniz gereken HER şey! — Ayrıntılı Analiz adlı makalemde katmanları 4 dalda incelemiştim.
Bunlar;
- Gerçekleştirici (Etkinleştirici ) kısım
- Donanım Altyapı bileşenleri
- Platformlar ve Araçlar
- İçerik bileşenleri ve Deneyim
idi.
Sonrasında bayılarak takip ettiğim Jon Radoff’un makalesine denk geldim ve onun katmanlarını inceledim.
Aslında yukarıda benim bahsettiğim katmanları Jon 7 katmanla yukarıdaki görseldeki gibi açıklamıştı.
-Altyapı
-Kullanıcı Arayüzü
-Merkiziyetsizlik
-Uzamsal hesaplama
“Uzamsal Hesaplama; makinenin gerçek nesnelere ve alanlara referansları tuttuğu ve manipüle ettiği bir makine ile insan etkileşimidir”
-Yaratıcı Ekonomi
-Keşif
-Deneyim
Bu katmanlardaki Yapay Zeka potansiyel uygulamalarını ise makalesinde şu şekilde iletmişti.
Şimdi bu görseli baz alarak detaylı potansiyel analizleri yapmamız konuyu kavramamızı sağlayacaktır.
AIOps
AIOps, donanım, yazılım ve iletişim gibi konuları yönetmeye yardımcı olan büyük veri ve makine öğreniminin bir birleşimidir.
- Sistem performansı ve kullanılabilirlik ile ilgili sorunları ve önemli eventleri akıllı bir şekilde ayırt edebilir.
- Temel nedenleri teşhis edip bunları hızlı bir şekilde cevaplayıp otomatik bir şekilde düzeltebilir.
Kapsayıcı Kullanıcı Arayüzleri
Metaverse’i gelecekte başarılı kılabilecek şeylerden biri net olarak sürükleyiciliği ve kullanıcı deneyiminde başarılı olmasıdır.
Fakat bu yapısı maalesef herkes için geçerli olamıyor, dünyadaki problemlerimiz dünyanın dijital ikizi olan metaversede de bir problem olarak karşımızda.
Bunlar;
- Engelli insanların Metaverse’ü tam anlamıyla arzu edilen performansta erişememesi-Teknolojiyi kullanmakta iyi olmayan insanların kendilerini bu yeni sosyal ekonominin dışında bulabilmesidir.
Bu nedenle erişilebilirlik için AI (herkesin kullanabileceğinden emin olmak) Metaverse’nin temel bir parçası olmalıdır.
- Görme engelli kişiler için görüntü tanıma
- Otomatik çeviri
- Dijital dünyayla etkileşim için akıllı dış iskeletler ( Engelli Bireyler için )
- En yardıma ihtiyacı bulunan bireyler için artırılmış gerçeklik ile beyin bilgisayarı arayüzü ( Cognixion Dipnot: Kesinlikle siteyi ziyaret edin!)
Gelişmiş Akıllı Sözleşmeler
Demokratikleşme ve merkeziyetten uzaklaşma fikrini takip etmesi gerektiğini ilettiğimiz Metaverse, yaratıcıların ve kullanıcıların dijital varlıkları ve yetkileri kolayca değiş tokuş etmelerine, mülkiyeti korumalarına ve büyük teknoloji şirketlerinin arabuluculuk masraflarını düşürmeye olanak sağlamayı vaat ediyor. (NFT’yi daha iyi kavramak için makaleme göz atabilirsiniz.)
Fakat merkeziyetsiz birhizmet sunduğu için özellikle hayatımızda olması gereken NFT’lerin bir birey için maximum sadece 2 NFT satın alımına izin verilen akıllı kontraktına rağmen bir kişinin 330 tane satın alım yapabilme senaryosunu ne engeller;
Problem Tweeti;
AI içeren gelişmiş akıllı sözleşmeler, bu tür senaryoların çözülmesine yardımcı olabilir. Daha önce AIOps bölümünde konuştuğumuz gibi, işlemlerle ilgili altyapı bilgileri bu tür “antidemokratik” faaliyetlerin izini sürmek için kullanılabilir.
Bu konuya güvenlik konusunda tekrar değineceğim.
Sürükleyici Dijital Dünyalar için & Yaratıcı İş Ortağı Olarak YAPAY ZEKA (AI)
Yapay zekanın Metaversede sosyal etkileşimlerin yer alacağı dijital alanlar yaratmada nasıl kilit rol alacağını konuşmalıyız. Dijital dünyalar yaratmak ve gerçek dünyaları simüle etmek için kullandığımız otonom robotları/yapay zekaları test etmek için sanal ortamlar kurmayı ve yapay zeka ses/ görüntü teknolojilerini kullanmayı dahi kapsar.
- Sanal modellemeleri etkinleştirme: Yapay zeka, dijital dünyaları geliştirmek ve modellemek için gerçek dünyayı simüle edebilir ve gerçekci deneyimler sunabilir.
- Daha gerçekçi ve etkileşimli avatarlar oluşturma: AI, gerçekçi yüz ifadeleri ve hareketler oluşturmanın yanı sıra avatarlara sözlü ve yazılı dili anlama ve bunlara yanıt verme yeteneği vermek için kullanılabilir. Bu, avatarlarla etkileşimi daha doğal ve ilgi çekici hale getirerek kullanıcı deneyimini geliştirebilir.
- Kişiselleştirilmiş öneriler sağlama: Yapay zeka, sanal deneyimler ve içerik için kişiselleştirilmiş öneriler sağlamak üzere bir kullanıcının metaversedeki tercihlerini ve geçmişini analiz etmek için kullanılabilir.
- Sanal asistanları etkinleştirme: Yapay zeka, kullanıcılara planlama ve organizasyon gibi görevlerde yardımcı olabilecek veya sorulara yanıt verebilecek sanal asistanlar oluşturmak için kullanılabilir.
- Sanal eğitim ve öğretim sağlama: AI, kullanıcılara kişiselleştirilmiş eğitim ve öğretim sağlayabilen sanal öğretmenler oluşturmak için kullanılabilir.
- Sanal müşteri hizmeti sunma: AI, kullanıcılara soruları ve destek ihtiyaçları konusunda yardımcı olabilecek sanal müşteri hizmetleri temsilcileri oluşturmak için kullanılabilir.
Bu alana birçok detay verebiliriz.
Akıllı Ağ
Metaverse, sosyal ağları daha kişisel hale getirmeye çalışacaktır dijital dünyadaki her insanın deneyiminin farklı olmasını sağlayacaktır.
Ancak bu bazı elverişsiz durumlar sağlayabilir özellikle reşit olmayan gençler ve çocuklar için. AI, Metaverse’teki sosyal ağları herkes için daha iyi hale getirme konusunda da bize yardımcı olabilir.
- İstismar ve nefret söyleminin önlenmesi
- Reşit olmayan gruplar için içerik uygunluğunun hesaplanması (örn. dil, coğrafya vb.)
- Yanlılığı önlemek için özellik seçimi
Akıllı Hiper Kişiselleştirilmiş Oyunlar, Deneyimler, Eğitim ve Sosyal Yardımlaşma
Her bir katmanı temel alan bu konsept ve yapay zekanın sunduğu yeteneklerden yararlanmadaki amacı Metaverse’ün her kullanıcısı için benzersiz dijital deneyimler oluşturmaktır.
- Oyuncunun el becerisine bağlı olarak, oyun için akıllı zorluk modları ayarlamaları.
- Belirli kullanıcının engellerine dayalı olarak sanal duyusal deneyimlerin kişiselleştirilmesi.
- Öğrenme yolları önerileri, öğrencinin ilerlemesine göre önerilen ek eğitim.
- IoT kişisel cihazları aracılığıyla kullanılan, sağlık parametrelerinin gerçek zamanlı analitiğine dayalı kişiselleştirilmiş spor planları.
Metaverse’de hangi yapay zeka modelleri kullanılabilir?
Bazı Örnekler;
- Doğal Dil İşleme (Natural Language Processing): NLP modelleri, avatarların ve diğer sanal varlıkların sözlü ve yazılı dili anlamasını ve bunlara yanıt vermesini sağlamak için kullanılabilir. Daha gerçekçi ve etkileşimli sanal karakterler oluşturmayı sağlayacaktır.
- Makine Öğrenimi (Machine Learning): ML modelleri, kullanıcı verilerini analiz etmek ve kişiselleştirilmiş öneriler sağlamak veya metaverse deposundaki genel kullanıcı deneyimini iyileştirmek için kullanılabilir.
- Bilgisayarlı Görme (Computer Vision): Bilgisayarla görme modelleri, avatarların ve diğer sanal varlıkların sanal ortamlarını görmelerini ve yorumlamalarını sağlamak için kullanılabilir, bu da daha gerçekçi ve etkileşimli sanal dünyalar oluşturmak için kullanılabilir.
- Derin Öğrenme (Deep Learning): Derin öğrenme modelleri, avatarlar için gerçekçi yüz ifadeleri ve hareketler oluşturmak ve ayrıca avatarların sözlü ve yazılı dili anlamasını ve bunlara yanıt vermesini sağlamak için kullanılabilir.
Genel olarak, daha gerçekçi ve etkileşimli sanal ortamlar ve içerikler sağlamak ve kullanıcı deneyimini geliştirmek için meta veri deposunda kullanılabilecek birçok farklı yapay zeka modeli vardır.
Peki…
Yapay zeka, metaverse’deki insanlar için tehlikeli olabilir mi?
Yapay zekanın tıpkı fiziksel dünyada olduğu gibi metaverse’te de insanlar için risk oluşturma potansiyeli vardır. (Neredeyse her konferansta bu konuda sizlerle konuşuyoruz.)
Örneğin, AI destekli avatarlar veya sanal asistanlar kullanıcıları aldatmak veya manipüle etmek için kullanılabilir veya siber zorbalık gibi zararlı davranışlara olanak sağlamak için kullanılması durumunda bireyler için olumsuz sonuçları olabilir.
Yapay zekanın yanlış bilgi veya propaganda yaymak veya siber saldırılar gerçekleştirmek gibi kötü amaçlarla kullanılma potansiyeli de vardır.
Bu riskleri azaltmak için, geliştiricilerin ve düzenleyicilerin yapay zeka uygulamalarının potansiyel sonuçlarını dikkate alınması ve uygun önlemlerin alması elzem olacaktır.
Metaversede zarar oluşturabilecek durumlarda güvenliği artırmak için AI nasıl kullanılabilir?
Hemen bazı örneklerle konuya bakalım;
- Kötü amaçlı etkinliği tespit etme ve önleme: AI, davranış kalıplarını analiz etmek ve kötü niyetli etkinliği gösterebilecek anormallikleri tespit etmek için kullanılabilir. Yapay zeka, yetkisiz alanlara erişim girişimlerini tespit etmek,spam veya kimlik avı saldırılarını tespit etmek ve engellemek için kullanılabilir.
- Güvenlik tehditlerini belirlemek için kullanıcı verilerini analiz etme: AI, potansiyel güvenlik tehditlerini belirlemek için kullanıcıların göz atma geçmişleri veya sosyal medya etkinlikleri gibi verilerini analiz etmek için kullanılabilir. Bu, hassas bilgilere erişme girişimlerini belirleme veya siber zorbalık veya diğer zararlı faaliyetleri gösterebilecek davranış kalıplarını tespit etme gibi şeyleri içerebilir. (Kişisel verilere erişim vermek ne kadar etik tartışılır .)
- Güvenlik uyarıları ve bildirimleri sağlama: AI, etkinliği gerçek zamanlı olarak izlemek ve potansiyel güvenlik tehditleri algılandığında uyarılar veya bildirimler sağlamak için kullanılabilir.
- Parola güvenliğini artırma: AI, kullanıcı parola verilerini analiz etmek ve zayıf parolaları veya olası parola kırma girişimlerini gösterebilecek kalıpları belirlemek için kullanılabilir.
- Ağ güvenliğini artırma: AI, ağ etkinliğini analiz etmek ve yetkisiz alanlara erişme veya kötü amaçlı yazılım yayma girişimleri gibi potansiyel güvenlik tehditlerini gösterebilecek kalıpları belirlemek için kullanılabilir.
Bu alan birçok detay verebiliriz.
Genel olarak yapay zeka, kötü amaçlı etkinliklerin algılanıp önlenmesini sağlayarak, potansiyel güvenlik tehditlerini belirleyerek metaverse de başta olmak üzere bir dizi farklı ortamda güvenliği artırma potansiyeline risk oluşturduğu kadar da sahiptir.
ÖZETLE;
Bunlar, yapay zekanın Metaverse’de farklı ve kapsayıcı deneyimler oluşturmaya nasıl katkıda bulunabileceğine hangi modellerle uygulanabileceğine ya da nasıl tehdit oluşturup nasıl tehditlerden koruyabileceğine dair yalnızca bazı fikirlerdir.
Şuan Metaverse için konuşurken suya bir şeyler çizdiğimiz gerçeğini lütfen unutmayın. Gelecekte pek çok yaratıcı kullanım durumunu göreceğimizi heyecanla umuyorum.
Lütfen bana bu konuda yazmaktan çekinmeyin, her zaman bir mesaj uzağınızda olacağım.
Beni Linkedin ve Twitter hesaplarımdan da takip edebilirsiniz!🐞
Sonraki yazılarda görüşmek üzere!
